15 juni t/m 31 juli 2016

Dat de titel van deze manifestatie een doordenkertje is, is kenmerkend voor inhoud en boodschap van dit project. Wat is DNA? En wat is cross-over? Kort gezegd: DNA is de drager van erfelijke informatie en cross-over is een mengeling van deze informatie. Hier verwijst dit naar de ontwikkeling in de internationale kunstwereld om over de grenzen van de kunstdisciplines heen te kijken en kunst te maken die niet per se in één hokje past – waarmee de Haagse Kunstkring in 1891 al begon. Deze ontwikkeling biedt een onbegrensde bron van creativiteit. Daarom is het des te knapper dat curator Menno Doornbos er in is geslaagd om een brede selectie te maken van een aantal concrete mengelingen die in nieuwe kunstvormen gestalte krijgen.

In rap tempo zette hij in zeven weken een groot aantal cross-overs neer, met als eerste een grondige herziening van de outfit van de zalen: strak wit geschilderd, een zwart vierkant, een effen grijze wand, een grijze vloer, lichtdoorlatende zwarte gordijnen. In de zaal drie tafels rustend op drie woorden: WAT, ER, en IS, elke week in een andere combinatie neergezet. Onze mooie tuin werd een subtiel onderdeel van de hele ruimte: dagelijks een maagdelijk wit gedekte lange tafel met mooie bloemen, water en lekkernijen, een paar stoeltjes, onder een nieuw dekzeil waardoor je droog buiten kon zitten. De tuindeuren elke dag open, alles uitnodigend zichtbaar vanaf de straat.

De symboliek van de cross-overs was een wekelijkse verjaarsvisite op de HKK van pioniers op het gebied van wetenschap en kunst, die ons kwamen feliciteren met het 125-jarig bestaan. Grote namen van historische en hedendaagse pioniers: oude grootheden en jonge honden die op hun schouders staan brachten de HKK hun verjaarscadeau in de vorm van hun kunst.

De bronzen beeltenis van founding father Théophile de Bock stond elke week op een verrassend andere plek, eindigend op zijn 'eigen plek': in de tuin.

ZEVEN WEKEN -ZEVEN WISSELENDE CROSS-OVERS

De structuur van de zeven weken was telkens hetzelfde: woensdag om 11:00 uur opent de galerie met de nieuwe tentoonstelling, dezelfde woensdagavond Meet, Greet & Eat with the Artist: gezamenlijke maaltijd met uitleg over de nieuw gepresenteerde cross-over. Zondag om 16:00 uur Debat (leiding Diana Wind): wat betekenen deze projecten, wat betekenen ze voor de HKK in het bijzonder en wat kunnen we er voor onze toekomstscenario's aan hebben? Regelmatig aangevuld met een aanvullend onderdeel in de vorm van een concert, een film of een lezing.

De eerste week: Non-Stop Architecture Revisited

Een cross-over van zien en horen, en het zichtbaar maken van de ontwikkeling van digitaal naar analoog in architectuur, kunst en muziek: kunst en technologie. Kern van deze kunstvorm is de combinatie van bevrijding, structurering en flexibiliteit. De computer heeft de ontwikkeling enorm versneld, maar de basis blijft een 'toevallig' resultaat van een open proces, dankzij de toepassing van algoritmes waar de computer gebruik van maakt. Razendsnel maken zij keuzes 'welke kant je op moet', waarbij het resultaat onverwacht en verrassend is. Belangrijke figuren deze week (al dan niet in levenden lijve aanwezig): Eric Vreedenburgh, Remko Scha, Dick Raaijmakers, Livinus van den Bunt, Zoetrope.

De tweede week: Theater van de Verkeerde Beslissing

Een cross-over met een sociale inslag van muziek, vormgeving, beeldende kunst, letteren, film en theater. Wereldwijde schrijnende kwesties zijn door het Theater van de Verkeerde Beslissing in korte geëngageerde films vervat. Aan de films wordt een toepasselijk citaat van Shakespeare gekoppeld, waardoor de waanzin van het krankzinnige vraagstuk snel helder en duidelijk wordt. Voor de films wordt veel research verricht, zij worden vervolgens met behulp van props opgenomen. Props zijn objecten door een beeldend kunstenaar (initiatiefnemer van het theater Ingrid Rollema) vervaardigd, die de film ondersteunen. De props zijn onderdeel van de expositie van deze week. Ruud Hisgen zocht en vond Shakespeare-citaten. Films en citaten gaan over niet te begrijpen zaken als het keiharde schaakspel in Syrië, de doodstraf, de politieke moord op Boris Nemstov. Woensdagavond de wereldpremière van de nieuwste film.

'Grand old man' van de experimentele film Frans Zwartjes voert met Hester Scheurwater in de Hoge Zaal zonder woorden een experimenteel gesprek met beelden, dat door Gerard Holthuis wordt vastgelegd.

De derde week: de video jockey Zoetrope

Cross-over van video, dj's, muziek, zwartwit film, Ibiza, Berlijn, Hong Kong door een collectief van vier jonge mensen die zorgen voor explosieve beeldeffecten bij dance-evenementen. Enscenering in de sfeer van hectiek met een waas van Oosterse mysterie, herkenbaar van een stad als Hong Kong. Deze cross-over is bedoeld als uitgelezen kans voor leden van de HKK om de eigen visuele stijl diepgaand te exploreren en te reageren op nieuwe vormen van (experimentele) kunst.

Vanaf deze week is ook de Bestuurskamer met een historisch parallelprogramma geopend. Gastcurator is Karel Bodegom (interieurarchitect, bas van pelt interieurs). De Gouden Boeken worden wekelijks gecombineerd met een stoel uit de tijdgeest van diverse periodes waarin de HKK zijn geschiedenis heeft beleefd, aangevuld met een schilderij van voormalige HKK-leden die niet in de vergetelheid mogen raken. De Gouden Boeken worden in een video-loop bladzijde voor bladzijde omgeslagen en getoond.

De vierde week draait geheel om het 'Cosmopolitan Chicken Project' van Koen Vanmechelen

Een cross-over van kippen, eieren en een kunstzinnige aanpak van de wetenschappelijke oervraag wat er eerder was: de kip of het ei. Zonder twijfel de meest spectaculaire week van het project, het hele sociale laboratorium van Koen Vanmechelen kwam naar de HKK, inclusief de echte, levende kippen die hij gebruikt voor zijn kruisingsprogramma. Koen Vanmechelen wil met zijn kunst aandacht vragen voor wederzijds begrip tussen de wereld van de biowetenschap en die van de kunst. Hij is tegen 'raszuiverheid' omdat die leidt tot verzwakking en onvruchtbaarheid. Juist door kruising van verschillende kippenrassen ontstaat een sterkere kip, minder kwetsbaar voor virussen en andere ziektes. Er was een opgezette 'nieuwe' kip te zien: een fiere kruising tussen de Franse Poulet de Bresse en de Belgische Mechelse Koekoek. Verder een reconstructie van de oerkip: een aandoenlijk klein vogeltje. En een broedmachine.

Boven een presentatie van NEST, een culturele broedplaats, met een film van Simon Senn. In de Bestuurskamer twee nieuwe stoelen.

De vijfde week: Frans Zwartjes, Simone ten Bosch en Henk Wegerif

Centraal staan de cross-overs in het werk van Henk Wegerif: architectuur, art director van de eerste gesproken film (over Willem de Zwijger!), en decorontwerper. De analyse van de vraag stond bij hem voorop. Wegerif was eind jaren dertig charismatisch voorzitter van de HKK, die het hoofd koel hield tijdens de opkomst van het Derde Rijk en de Kultuurkamer. Tekeningen, foto's en maquettes zijn op de tentoonstelling te zien. In deze week een lezing van Hubert Thomas over het belang van Wegerif's leven en werk, die op deze architect promoveerde. Dagelijks spreekuur van Frans Zwartjes, in de Bestuurskamer elke dag een nieuwe bladzijde van één van de Gouden Boeken die liggen op door bas van pelt interieur ontworpen speciale standaards.

Zondag Grande Parade 'Tribe of Senses' van de theatrale jurken van Simone ten Bosch zowel binnen als op straat, debat en een slagwerkconcert van Konstantyn Napolov.

De zesde week: The Modular Body van Floris Kaayk

Cross-over van kunst, wetenschap en ethiek: over ethische grenzen, kunstmatige intelligentie, kunstmatig leven en waar begint bewustzijn? Een ogenschijnlijk wetenschappelijke documentaire laat een bevlogen wetenschapper, type geniaal en yup, zien. Hij geeft uitleg aan een groep studenten over het maken van kunstmatig leven in een goed beveiligd laboratorium. De film lijkt overtuigend echt, maar het is kunst. Kunst van Floris Kaayk, die ermee wil laten zien hoe overtuigend animatie kan zijn. Hij wil de filosofische vraag over dilemma's van het leven en de onbegrensde technische mogelijkheden waarmee de wetenschap de mens confronteert, ermee illustreren. Videowerk van '1646' sluiten er naadloos bij aan.

In de Bestuurskamer twee iconische stoelen van kubist Gerrit Rietveld en de eerste buismeubelstoel van bas van pelt, geflankeerd door een portret dat Gispen in de oorlogsjaren van Van Pelt maakte, vlak voordat deze door de Duitse bezetter – vanwege de huisvesting van onderduikers – werd afgevoerd naar het concentratiekamp in Sandbostel, waar hij op 24 mei 1945 overleed.

De zevende week: Een Happy End

Een compilatie van werk van Pim Piët, het klankdicht Ursonate van Kurt Schwittert, Theo van Doesburg die water met een rietje drinkt, en de wereldpremière van een korte film van het Theater van de Verkeerde Beslissing, getiteld Brexit. Het bijbehorende weemoedige gedicht in perfect Engels voorgedragen door een Engelse acteur.

In de Bestuurskamer beleeft het stoelenproject zijn apotheose. Karel Bodegom strijkt neer in de alledaagse wereld na een rondvlucht over modernisme en functionaliteit in de vormgeving. Daarbij de marionetten van Don en Ly Vermeire en een portret van hen beiden, geschilderd door Lisette van Meeteren. Het geheel wordt omhuld door Woordbeeld, een permanente voordracht in de Bestuurskamer van gedichten van HKK-leden, met de stemmen van Ellen Verheij, Rein Edzard en Ellen Fernhout.

Zondag het slotdebat: met adviezen van de curatoren voor een bloeiende toekomst van de HKK. De manifestatie werd met een diner bestaande uit gerechten uit het Haags KunstKookboek afgesloten, met als finale een krachtig optreden van de Oekraïense slagwerker Konstantyn Napolov.

EPILOOG

Het cadeau voor onze verjaardag was groot. Zo groot dat het niet meteen tot iedereen doordrong wat er gaande was. De HKK was overrompeld door het enorme werk dat de manifestatie met zich meebracht. Een energieke, prikkelende, meeslepende en leerzame periode waarbij aarzelende HKK-ers op den duur toch werden verleid tot nieuwsgierigheid en meedoen.

Het belangrijkste advies van de gastcuratoren luidt: maak een principiële keus of je een gezelligheidsvereniging voor oudere kunstenaars wilt zijn, of een Kunstkring met een bredere maatschappelijke rol. Stel daartoe een Adviesraad samen. Wordt vervolgd.

(Tekst: Nanet van Braam Houckgeest)