17 juli t/m 4 augustus

Installatie "30 collages, gebaseerd op het toneelstuk De Rechtvaardigen van Albert Camus: over terrorisme, dogmatisme en het menselijk falen" van beeldend kunstenaar Gerrie Brust Bijmolt (vitrine ingang)

Toelichting

De installatie met dertig abstracte collages op A4-formaat is gemaakt van verpakkingsmateriaal van theezakjes. Bij De Spar op het Canarische eiland La Palma zijn vijf smaken te koop. Dat levert zakjes op in de kleuren rood, paars, oranje, blauw en groen. Met algebra op middelbareschoolniveau kun je uitrekenen hoeveel variaties je daarmee kunt maken. Dat wordt ondoenlijk als je weet dat een papieren zakje te verknippen is in zeer diverse strookjes: effen, met kleine letters, met grote letters, met (een deel van) een afbeelding van een theekopje al of niet met zo'n walmpje erboven. Des te meer noodzaak om heel methodisch een collage voor te bereiden, strak gedisciplineerd te werken, de concentratie zo hoog mogelijk te houden.

In de weken dat de collages ontstonden, herlas ik het verzameld werk van de Franse filosoof en schrijver Albert Camus ( Nobelprijswinnaar 1957). Zijn toneelstuk 'Les Justes/ De Rechtvaardigen' uit 1949 zorgde voor een merkwaardige sensatie. Ik zag een parallel met mijn eigen , actuele werk aan de serie collages. Een kleine groep anarchisten beraamt in 1905 een aanslag op de tirannieke gouverneur van Moskou. Zij bereiden zich heel goed voor. Over de rechtvaardiging van deze terroristische daad discussiëren zij uitputtend. Maar niet voorzien: de groothertog heeft op het moment van de voorgenomen actie twee kinderen bij zich. Wat te doen? De bom wordt immers gegooid "in het belang van de toekomst van miljoenen Russische kinderen". Iedere keuze leidt tot falen.

In beide werken wordt een gedetailleerd plan gemaakt, zo nauwkeurig mogelijk uitgedacht en vervolgens met ijzeren consequentie – zeg maar rigide –uitgevoerd. Geen afwijkingen, geen uitzonderingen, geen invallen, geen creatieve oplossingen. En dat leidt – ongewild – tot falen, menselijk falen. Zie de " rafelranden" bij de collages. Zij kunnen symbool staan voor de mislukking de weerbarstige werkelijkheid te persen in een dogmatisch model. De parallel met de hedendaagse wijze van oorlog voeren: de zelfmoordaanslag, de auto- en de bermbom, de drone, het ligt allemaal zo voor de hand, dat een nadere uitwerking overbodig is.

Gerrie Brust Bijmolt

P.S. Mijn man, die van de vroege ochtend tot de late avond getuige was van het ontstaansproces van de collages, blijft ook na lezing van deze toelichting de dertig collages zien als ontwerpen voor gordijnstof. Ook goed: " just an other cup of tea."